Reflexwerking

In sommige gevallen kunnen naast consumenten ook kleine bedrijven, denk aan de eenmanszaak, VOF of een kleine BV zich beroepen tegen onredelijke bedingen in algemene voorwaarden. Dat wordt dan reflexwerking genoemd. Wat is reflexwerking en wanneer kun jij je als (kleine) ondernemer hierop beroepen?

Consumentenrecht – reflexwerking

In het consumentenrecht wordt de consument beschermd en bevoordeeld. De consument wordt namelijk aangemerkt als de ‘zwakkere partij’ wanneer zij een overeenkomst sluiten met een bedrijf. Consumenten kunnen zich beroepen op de zwarte en grijze lijst en voorwaarden achteraf (laten) vernietigen.

Bedrijven onderling kunnen in beginsel geen beroep doen op de zwarte en grijze lijst en kunnen bepaalde voorwaarden die van toepassing zijn op een overeenkomst achteraf niet (laten) vernietigen.

Wat is reflexwerking?

Ondanks dat bedrijven en rechtspersonen niet zoals de consument beschermd worden, kunnen in sommige gevallen kleine ondernemers ook beschermd worden tegen onredelijke bedingen in algemene voorwaarden. In dergelijke gevallen is er dus wel een mogelijkheid en dat wordt mogelijk gemaakt door de zogenoemde ‘reflexwerking’. Reflexwerking is het consumentenrecht voor bedrijven.

De wetgeving geeft aan dat bedrijven onderling zelfverantwoordelijk zijn voor het niet akkoord gaan met algemene voorwaarden als zij het niet eens zijn met de voorwaarden. Als ondernemer ben je zelfverantwoordelijk om niet in oneerlijke handelspraktijken te trappen. Van bedrijven wordt dus verwacht dat zij zelf de kennis en ervaring hebben om te onderhandelen over deze voorwaarden.

Maar hoe zit dat met een kleine eenmanszaak die parttime een webshop runt, de ZZP’er die naast zijn huidige baan wat kleine opdrachten ernaast doet? Hoe zit het met de kapper die geen verstand heeft van juridische zaken? Horen deze kleine ondernemer ook niet beschermd te worden en zijn zij niet gelijkwaardig aan de consument dan aan een bedrijf met een juridische afdeling? Je kan de kapper om de hoek niet vergelijken met een groot concernEen concern is een groep van ondernemingen die gezamenlijk een economische eenheid vormen en onder een gezamenlijke leiding opereren.  als bijvoorbeeld Samsung.

Een concern als Samsung heeft een hele sterke onderhandelingspositie en een eigen juridische afdeling in huis. Om de kapper ‘op de hoek’ toch de bescherming te bieden tegen onredelijke algemene voorwaarden, bestaat de mogelijkheid dat kleine bedrijven toch onder bepaalde omstandigheden een beroep kunnen doen op het consumentenrecht.

Wel moet gezegd worden dat de reflexwerking enkel op basis van de rechtspraak tot stand is gekomen.

Beroep doen op de reflexwerking

Als een kleine onderneming een beroep doet op de reflexwerking, dan kan dat alleen als de overeenkomst niet bij de normale activiteiten als ondernemer hoort. Het criterium hangt dan ook samen in hoeverre de overeenkomst samenhangt met de bedrijfsmatige activiteiten van de ondernemer en hoever dit buiten het gebied ligt van de normale activiteiten.

Denk aan een klein loodgietersbedrijf die een overeenkomst afsloot met een marketingbureau. In de algemene voorwaarden stond dat het contract automatisch met twaalf maanden werd verlengd, tenzij het loodgietersbedrijf het contract tijdig middels een aangetekend schrijven opzegde. Het loodgietersbedrijf deed een beroep op de reflexwerking en beargumenteerde dat er sprake was van een onredelijk bezwarend bedingBepaling in een overeenkomst..

Het Hof was het eens met het loodgietersbedrijf, en overwoog dat een beroep kon worden gedaan op de reflexwerking als er een situatie voordoet die grote gelijkenis heeft met die van een consument. Of denk aan een kapper dat het dak van het pand laat repareren. De overeenkomst hangt niet samen met de bedrijfsmatige activiteiten van de kapper.

Bovenstaande zijn enkele voorbeelden van het beroep doen op de reflexwerking. In het geval dat een kleine ondernemer een beroep wil doen op reflexwerking, dan zal de ondernemer dit wel heel duidelijk met feiten moeten kunnen onderbouwen.

Conclusie

Gelet op al het bovenstaande is het als ondernemer heel belangrijk om de algemene voorwaarden goed door te nemen vóórdat je de overeenkomst sluit. Ben je het niet eens met bepaalde voorwaarden, dan kun je hierover in onderhandeling met de wederpartijPartij die een ander juridisch belang heeft..

Vindt een partij jouw algemene voorwaarden erg onredelijk? Of wil jij als kleine ondernemer ook een beroep doen op de reflexwerking? Neem dan contact met ons op! Wij staan je graag te woord.