Rechtsvorm kiezen

Een van de eerste én belangrijkste dingen die je doet bij de start van een bedrijf, is een rechtsvorm kiezen. Iedere rechtsvorm heeft zijn eigen voor- en nadelen. Hierom hebben wij alle verschillende rechtsvormen voor je op een rijtje gezet.

Wat is een rechtsvorm en welke zijn er?

Een rechtsvorm is de vorm van jouw onderneming. Aan elke rechtsvorm zitten bepaalde verplichtingen en bijbehorende aansprakelijkheid. Ook bestaat er een verschil tussen de rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid en de rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid. Bij een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid ben je met je privévermogen aansprakelijk voor de schulden van het bedrijf. Er bestaan in totaal 9 rechtsvormen, deze zijn:

  • Eenmanszaak;
  • Vennootschap onder firma (vof);
  • Commanditaire vennootschap (cv);
  • Maatschap;
  • Besloten vennootschap (bv);
  • Naamloze vennootschap (nv);
  • Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij;
  • Stichting.

De eenmanszaak

Een eenmanszaak is relatief makkelijk en snel op te richten. Oprichten kan door het bedrijf in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Wel ben je privé aansprakelijk voor alle handelingen en financiën van de eenmanszaak. Hierdoor kunnen eventuele schuldeisers ook aanspraak maken op jouw privébezit. Ondanks het woord eenmanszaak, kan je wel personeel aannemen.

Vennootschap onder firma (vof)

Een vof wordt vaak opgericht met andere ondernemers (vennoten). Elke vennoot brengt vaak iets in de onderneming. Dit kan in de vorm van geld zijn, maar de vennoot kan ook goederen of arbeidsuren inbrengen. Bij een vof ben je ook privé aansprakelijk voor eventuele schulden van het bedrijf en de vof schrijf je ook in bij de Kamer van Koophandel. Het is aan te raden om een vennootschapscontract op te stellen. Hierin vermeld je bijvoorbeeld de afspraken over wie wat mag doen en hoe de verdeling van de winst zal zijn.

Commanditaire vennootschap (cv)

De cv kan je zien als bijzondere vorm van een vof. In een cv zijn er twee verschillende vennoten, de beherende en de stille. De beherende vennoot heeft vaak de dagelijkse leiding, terwijl de stille vennoot vaak zorgt voor de (financiële) betrokkenheid. Ook bij een cv kan je privé aansprakelijk gesteld worden voor de eventuele schulden van het bedrijf. Verder is het verstandig ook een contract op te stellen voor alle vennoten waarin de afspraken benoemt worden over de inbreng, de winst en verlies en eventuele beëindiging van de onderneming.

De maatschap

In een maatschap voer je samen met de partners (maten) van het bedrijf een beroep uit. De maatschap is voornamelijk populair onder de tandartsen, fysiotherapeuten en advocaten. Iedere maat brengt ook hier iets in bijvoorbeeld arbeidsuren, geld of goederen en werkt op basis van gelijkwaardigheid met de andere maten. Een maatschap is gericht om financieel voordeel te behalen, waar iedere maat in deelt. Het is aan te raden om een maatschapscontract op te stellen zodat alle afspraken voor alle maten duidelijk zijn.

Een maatschap moet ook ingeschreven worden bij de Kamer van Koophandel. Als je een stille maatschap hebt, zonder onderneming, is inschrijving als enige niet nodig. De aansprakelijkheid is daarnaast geregeld per maat. Als maat kan je met het privévermogen ook aansprakelijk gesteld worden, maar je bent enkel aansprakelijk voor je eigen deel van de eventuele schulden. Dit kan anders geregeld worden op het moment dat dit vastgelegd wordt in een maatschapsovereenkomst.

De besloten vennootschap (bv)

Als je een bv wilt oprichten, richt je een rechtspersoon op. Hierdoor ben je alleen privé aansprakelijk voor eventuele schulden van het bedrijf als er sprake is van wanbestuur. Het kapitaal is verdeeld in aandelen en je wordt hierdoor automatisch aandeelhouder van het bedrijf. Per aandeel moet je minimaal € 0,01 eurocent storten als startkapitaal. Er kan uiteraard ook voor een hoger bedrag gekozen worden.

Voor de oprichting van een bv heb je een notaris nodig. De notaris stelt de notariële akte op en de bijbehorende statuten. Vaak zorgt de notaris er ook voor dat de bv wordt ingeschreven bij het handelsregister. Mocht de notaris nog bezig zijn met de oprichting van de onderneming, dan kan je wel alvast beginnen met het bedrijf. Je treedt dan met een bv i.o. (in oprichting) naar buiten. Let erop dat je op dat moment wel privé aansprakelijk gesteld kan worden. Immers heb je officieel nog geen bedrijf.

De naamloze vennootschap (nv)

Een nv heeft net als een bv kapitaal in de vorm van aandelen. Voorheen hoefde deze aandelen niet op naam te staan, maar door nieuwe wetgeving moet dit vanaf 1 januari 2020 wel. Een nv wordt ook opgericht door een notaris, die weer zorgt voor de akte, de statuten en de inschrijving bij het handelsregister. Het startkapitaal bij een nv moet minstens € 45.000, – zijn en is hierom voor de starter vaak niet aantrekkelijk. Als aandeelhouder en/of bestuurder van de nv ben je niet privé aansprakelijk voor schulden van de onderneming. Indien sprake is van wanbestuur kan je wel privé aansprakelijk gesteld worden.

Het verschil tussen de bv en de nv zit hem dus in het startkapitaal. Een nv wordt voornamelijk opgericht door de grotere ondernemingen of als je de intentie hebt om groot te worden. Verder is er vaak een scheiding tussen de raad van bestuur (dagelijkse leiding) en de raad van commissarissen (toezicht op de nv). Er kan gekozen worden om beide partijen samen in een raad te zetten.

De vereniging

Als je enkel een wens of doel hebt die je wilt bereiken door samen te werken met andere dan kan je als rechtsvorm kiezen voor een vereniging.  Je kan bijvoorbeeld als doel hebben om een sportvereniging op te richten om samen te sporten. Een vereniging heeft minimaal 2 leden en moet elk jaar een ledenvergadering houden. Alle leden hebben in principe 1 stem.

Een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid wordt opgericht met een akte en statuten van de notaris. Ook ben je bij een vereniging in principe niet privé aansprakelijk voor de eventuele schulden. Een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid kan zelf opgericht en ingeschreven worden bij het handelsregister. Dan ben je wel met je privé vermogen aansprakelijk voor eventuele schulden van de vereniging.

Als je een vereniging wilt starten, is het aan te raden om een huishoudelijk reglement op te stellen. Hierin kan de vereniging de praktische zaken regelen en beschrijven.

Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij

Een coöperatie is een speciale vereniging die gericht is op samenwerking en die overeenkomsten aangaat met en voor haar leden. De coöperatie regelt bepaalde (zakelijke) belangen van haar leden zoals inkoop of reclame. Een voorbeeld zijn bijvoorbeeld de zuivelcoöperaties. Deze coöperaties komen op voor de melkveehouders, die ook een percentage van de winst krijgen.

De coöperatie dient ingeschreven te worden bij het Handelsregister. De leden die zich inschrijven bij de coöperatie delen mee in de kosten voor de oprichting en het in stand houden van de organisatie. Over de verdeling van de winst maken de leden zelf afspraken. Verder zijn alle leden privé aansprakelijk voor de eventuele schulden die ontstaan. Dit kan je uitsluiten door een vereniging met beperkte- of met uitgesloten aansprakelijkheid op te richten.

De onderlinge waarborgmaatschappij is een vorm van coöperatie die alleen gebruikt mag worden bij een verzekeringsbedrijf.

De stichting

Een stichting als rechtsvorm wordt vaak gekozen als je een maatschappelijk, sociaal of ideëel doel hebt. De stichting wordt door de notaris ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en de notaris zorgt ook voor de akte en de bijbehorende statuten. Elke stichting heeft vervolgens een bestuur en de winst die je maakt met het bedrijf moet besteed worden aan het doel van de stichting. Bij een stichting ben je vervolgens ook alleen privé aansprakelijk op het moment dat er sprake is van wanbestuur.

Verandering van rechtsvorm

Mocht je besluiten om van rechtsvorm te wijzigen, dan kan dat uiteraard. Wel moet je dit melden bij de Kamer van Koophandel en bij de belastingdienst. Ook is het mogelijk dat je bepaalde vergunningen opnieuw moet aanvragen bij de gemeente of dat je opeens een notaris nodig hebt omdat je bijvoorbeeld van vof naar een bv wilt overstappen.

Hulp en advies bij het een rechtsvorm kiezen

Wil je juridische hulp en advies over de keuze van een rechtsvorm of hulp bij de start van jouw onderneming? Neem vrijblijvend contact met een van onze juristen op of kom naar onze workshops voor de startende ondernemer. Wij staan je graag te woord.

Overleg uw juridische kwestie met SnK Juristen en wij helpen u verder.

Neem vrijblijvend contact met ons op.

Interresant artikel?

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel op LinkedIn

WIJ ZIJN OP VAKANTIE!

Ons kantoor is vanaf vrijdag 20 december t/m vrijdag 3 januari gesloten.
Vanaf maandag 6 januari staan wij weer voor uw klaar. 

Wij wensen u alvast hele fijne kerstdagen en een mooi 2025!